Het Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) van de EU

Sinds 1 oktober 2023 heeft de Europese Unie een belangrijke stap gezet in de strijd tegen klimaatverandering met de invoering van het Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM). Dit mechanisme vertegenwoordigt een significante verschuiving in het EU-handelsbeleid en is gericht op het aanpakken van de CO2-uitstoot die samenhangt met de productie van bepaalde geïmporteerde goederen. In dit artikel verkennen we de kernprincipes van CBAM, de impact op importeurs en douanedeclaranten, en de toekomstige ontwikkelingen die bedrijven kunnen verwachten.

Wat is het Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM)?

Het Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) is een beleidsinstrument dat is ontworpen om de koolstofemissies van geïmporteerde goederen te compenseren. Het doel van CBAM is om een gelijk speelveld te creëren voor bedrijven binnen de EU en daarbuiten, door ervoor te zorgen dat buitenlandse producenten niet profiteren van lagere klimaatkosten dan hun Europese concurrenten.

CBAM richt zich aanvankelijk op importen van goederen en geselecteerde tussenproducten waarvan de productie koolstofintensief is en het risico op koolstoflekkage aanzienlijk is. De eerste fase van CBAM geldt voor cement, ijzer en staal, aluminium, meststoffen, elektriciteit en waterstof. Deze sectoren zijn gekozen vanwege hun hoge CO2-uitstoot en de potentiële impact van koolstoflekkage.

💡 De Nederlandse Emissieautoriteit (NEa) heeft een lijst opgesteld met alle goederencodes die momenteel onder CBAM vallen.

Wijziging in de import douaneaangifte

Importeurs van de bovengenoemde goederen spelen een cruciale rol in de naleving van de CBAM-regels. Vanaf de invoeringsdatum moeten zij hun douaneaangiften aanpassen door twee nieuwe codes te gebruiken:

• Code 1200: Voor goederen die onder de CBAM-regels vallen.
• Code 1300: Voor goederen die zijn uitgezonderd van de CBAM-regels.

Het niet correct invoeren van deze codes kan leiden tot foutmeldingen en de afwijzing van de aangifte, wat de douaneprocessen kan vertragen en extra kosten met zich meebrengt.

De Overgangsperiode en Rapportagevereisten

CBAM wordt gefaseerd ingevoerd met een overgangsperiode die loopt tot 31 december 2025. Gedurende deze periode moeten importeurs kwartaalrapportages indienen bij de Europese Commissie, waarin zij informatie verstrekken over de geïmporteerde hoeveelheden en de bijbehorende CO2-uitstoot. Gedurende deze overgangsfase hoeven importeurs nog geen certificaten aan te schaffen, maar zij moeten wel nauwkeurige emissiegegevens rapporteren.

Vanaf het derde kwartaal van 2024 mogen geen standaardwaarden meer worden gebruikt in de rapportages. Dit vereist dat importeurs redelijke inspanningen doen om de werkelijke emissiegegevens van hun leveranciers te verkrijgen. Deze verzameling van gegevens kan complex zijn, vooral door de vaak complexe toeleveringsketens en de variabele medewerking van leveranciers.

Heb je moeite om emissiegegevens te verzamelen? Leg duidelijk uit wat je van jouw producenten verwacht en zorg voor een goede opvolging als de gevraagde data niet geleverd wordt. Als het niet lukt om de werkelijke emissiedata te verzamelen, maar je kan aantonen dat je er alles aan hebt gedaan, dan mag je nog steeds de standaardwaarden gebruiken. Je kan ook een incompleet rapport indienen en vragen om een langere termijn voor aanvulling.

 💡 Evofenedex heeft voorbeeldbrieven voorbereid om je handelspartners te benaderen en emissiegegevens te vragen. Via dit formulier kan je jouw verzoek voor die documenten sturen naar Evofenedex.

Uitzonderingen op CBAM

Er zijn enkele uitzonderingen voor goederen die onder de CBAM-verordening vallen maar waarvoor geen CBAM-verplichtingen gelden:

• Zendingen met een waarde van minder dan €150 aan CBAM-goederen.
• Reizigersbagage met een waarde van minder dan €150 aan CBAM-goederen.
• Goederen uit landen en gebieden zoals IJsland, Liechtenstein, Noorwegen, Zwitserland, Büsingen, Helgoland, Livigno, Ceuta en Melilla.
• Goederen die voor militaire doeleinden worden gebruikt of vervoerd, mits binnen de NAVO- of EU 302-formulieren.

Wat is nieuw in CBAM vanaf 2026?

Vanaf 1 januari 2026 zal het CBAM in zijn definitieve vorm van kracht worden. Dit betekent dat importeurs geregistreerd moeten zijn als CBAM-aangever en CO2-certificaten moeten aanschaffen om de CO2-uitstoot te compenseren. De prijs van deze certificaten zal worden berekend op basis van de gemiddelde veilingprijs van EU ETS-rechten, uitgedrukt in €/ton CO2-uitgestoten.

Importeurs moeten jaarlijks de emissies van hun geïmporteerde goederen verklaren en het bijbehorende aantal certificaten inleveren. Als blijkt dat er al een koolstofprijs is betaald tijdens de productie van de geïmporteerde goederen, kan dit bedrag worden afgetrokken van de vereiste certificaten.

Gateway blijft de ontwikkelingen rondom het CBAM en CO2-certificaten volgen. We bieden software-updates om ervoor te zorgen dat uw douaneprocessen soepel blijven verlopen. Voor meer informatie, kan je altijd contact opnemen met Gateway of de CBAM website raadplegen.